Theo thống kê của Hội hậu môn trực tràng Việt Nam, bệnh trĩ nằm trong top các bệnh lý hậu môn trực tràng với khoảng hơn 50% dân số mắc phải. Mặc dù nằm trong nhóm bệnh phổ biến nhưng chắc hẳn không phải ai cũng nắm rõ các kiến thức liên quan đến bệnh trĩ như nguyên nhân, triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu, các biến chứng thường gặp. Chính vì vậy, hãy để chúng tôi cung cấp các thông tin quan trọng về bệnh lý này để hiểu và chủ động phòng tránh, chữa trị khi cần thiết trong bài viết dưới đây.
Bệnh trĩ dưới góc nhìn y học
Trước khi đến với các triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu, chúng ta hãy cùng dành thời gian tìm hiểu qua về bệnh lý này để hiểu rõ hơn dưới góc nhìn y học.
Bệnh trĩ là một trong những vấn đề phổ biến nhất liên quan đến hậu môn – trực tràng, ảnh hưởng đến nhiều người trên toàn thế giới. Dưới góc nhìn y học, bệnh trĩ là sự giãn nở hoặc sưng phồng của các tĩnh mạch ở vùng hậu môn hoặc trực tràng. Đây là một bệnh lý mạch máu do sự căng phồng quá mức của các tĩnh mạch ở khu vực này, gây ra sự khó chịu, đau đớn và các triệu chứng khác.
Cấu trúc và cơ chế bệnh trĩ
Bệnh trĩ hình thành từ các đám rối tĩnh mạch ở vùng hậu môn và trực tràng, vốn có chức năng hỗ trợ việc kiểm soát quá trình đi đại tiện. Các tĩnh mạch này dễ bị tác động khi có sự tăng áp lực hoặc căng thẳng tại khu vực hậu môn. Khi các tĩnh mạch này bị giãn nở quá mức, chúng tạo thành các búi trĩ, gây nên tình trạng sưng phồng và gây ra các triệu chứng bệnh lý.
Phân loại bệnh trĩ
Bệnh trĩ được chia thành hai loại chính, dựa trên vị trí của các búi trĩ so với đường lược (đường nối giữa vùng hậu môn và trực tràng):
- Trĩ nội: Các búi trĩ xuất hiện bên trong trực tràng, phía trên đường lược. Đây là loại trĩ mà người bệnh thường không thể nhìn thấy hoặc cảm nhận rõ ràng, bởi vì vùng này ít dây thần kinh cảm giác.
- Trĩ ngoại: Các búi trĩ xuất hiện bên ngoài hậu môn, phía dưới đường lược. Trĩ ngoại thường dễ thấy hơn và gây đau đớn nhiều hơn do khu vực này có nhiều dây thần kinh cảm giác.
Ngoài ra, khi người bệnh cùng mắc cả trĩ nội và trĩ ngoại thì sẽ được gọi là trĩ hỗn hợp. Trường hợp này thường hiếm gặp hơn so với 2 loại chính phía trên.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ
Theo nghiên cứu, nguyên nhân gây ra bệnh trĩ có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm lối sống, chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và các yếu tố cơ địa. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ:
- Táo bón kéo dài: Táo bón là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ. Khi bạn phải rặn mạnh khi đi đại tiện, áp lực tăng lên ở các tĩnh mạch trực tràng, khiến chúng phình to và dẫn đến hình thành búi trĩ.
- Chế độ ăn thiếu chất xơ: Chất xơ giúp tăng cường sự di chuyển của thức ăn qua đường ruột, giảm nguy cơ táo bón. Nếu chế độ ăn của bạn thiếu chất xơ, phân sẽ trở nên cứng hơn và việc đi đại tiện sẽ khó khăn hơn, dẫn đến nguy cơ bị trĩ cao hơn.
- Ngồi lâu hoặc đứng lâu một chỗ: Ngồi hoặc đứng quá lâu trong thời gian dài, đặc biệt là ở những người làm việc văn phòng hoặc tài xế, có thể làm tăng áp lực lên tĩnh mạch vùng hậu môn, từ đó gây ra bệnh trĩ.
- Mang thai: Phụ nữ mang thai thường có nguy cơ cao bị trĩ do áp lực của thai nhi lên vùng bụng dưới, gây ra sự cản trở lưu thông máu và làm tăng áp lực lên tĩnh mạch vùng trực tràng.
Nhận biết các triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu
Bệnh trĩ giai đoạn đầu thường có những dấu hiệu và triệu chứng nhẹ, dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác. Tuy nhiên, việc nhận biết sớm các triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu là việc làm vô cùng quan trọng để điều trị kịp thời và ngăn bệnh tiến triển nặng hơn. Dưới đây là các dấu hiệu chi tiết của bệnh trĩ ở giai đoạn đầu:
1. Chảy máu nhẹ khi đi đại tiện
Một trong những dấu hiệu sớm và phổ biến nhất của bệnh trĩ là chảy máu khi đi đại tiện. Máu thường xuất hiện dưới dạng những giọt máu tươi dính trên giấy vệ sinh hoặc lẫn trong phân. Lượng máu chảy ra lúc này thường ít khoảng vài giọt nhưng đôi khi có thể nhiều hơn tuỳ thuộc vào mức độ tổn thương của tĩnh mạch.
Nguyên nhân của hiện tượng chảy máu này là do búi trĩ bị tổn thương khi phân đi qua trực tràng và hậu môn. Đối với trĩ nội, chảy máu thường không gây đau, trong khi với trĩ ngoại, nếu búi trĩ bị viêm hoặc sưng, có thể gây ra cảm giác đau đớn khi chảy máu.
2. Ngứa ngáy và kích ứng vùng hậu môn
Bên cạnh dấu hiệu chảy máu, cảm giác ngứa ngáy, kích ứng vùng hậu môn cũng là triệu chứng dễ gặp ở bệnh trĩ giai đoạn đầu. Khi các búi trĩ phát triển ở hậu môn, chúng có thể tiết ra một lượng dịch nhầy. Dịch này dễ gây ra kích ứng, tạo ra cảm giác ngứa khó chịu. Cảm giác ngứa ngáy có thể nhẹ nhưng nếu không được điều trị hoặc người bệnh có thói quen gãi khiến hậu môn bị rách, chảy máu sẽ dẫn đến viêm nhiễm, khiến tình trạng trĩ trở nên nghiêm trọng hơn.
3. Cảm giác cộm hoặc khó chịu khi ngồi
Búi trĩ khi phát triển có thể tạo ra cảm giác cộm hoặc khó chịu ở vùng hậu môn, đặc biệt khi ngồi. Cảm giác này xuất phát từ sự giãn nở của các tĩnh mạch trong hậu môn, gây ra sự căng thẳng và áp lực khi bạn ngồi trong thời gian dài.
Ở giai đoạn đầu, triệu chứng này thường nhẹ và không gây đau rõ rệt. Tuy nhiên, nếu không điều trị sớm, búi trĩ có thể phát triển lớn hơn và gây ra cảm giác đau đớn hoặc khó chịu nghiêm trọng.
4. Sưng nhẹ ở hậu môn
Một triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu thường gặp khác là sưng nhẹ ở vùng hậu môn. Điều này xảy ra khi các tĩnh mạch tại khu vực này bị giãn, khiến chúng sưng lên và tạo ra sự cộm lên nhẹ. Trong trường hợp trĩ ngoại, búi trĩ có thể dễ dàng nhận thấy dưới da quanh hậu môn, trong khi trĩ nội thường không thể thấy rõ từ bên ngoài mà chỉ có thể phát hiện thông qua các triệu chứng khác như chảy máu hoặc cảm giác khó chịu khi đi đại tiện.
5. Cảm giác chưa đi hết phân
Nhiều người mắc bệnh trĩ giai đoạn đầu cảm thấy như chưa đi hết phân sau khi đại tiện, mặc dù thực tế đã xong. Cảm giác này thường xuất hiện do sự tồn tại của búi trĩ bên trong trực tràng, làm cho người bệnh có cảm giác rằng vẫn còn phân trong hậu môn. Triệu chứng này khiến người bệnh thường xuyên rặn, làm tăng áp lực lên búi trĩ và có thể khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn.
Biện pháp chẩn đoán chính xác bệnh trĩ giai đoạn đầu
Các triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu thường rất khó nhận biết vì chưa quá nghiêm trọng nên bệnh nhân thường bỏ qua. Vì vậy, cách phát hiện bệnh trĩ giai đoạn này chính xác nhất chính là làm xét nghiệm nội soi hậu môn.
Thông qua nội soi hậu môn, bác sĩ có thể quan sát trực tiếp và chi tiết khu vực bên trong hậu môn và trực tràng, từ đó xác định chính xác sự xuất hiện của các búi trĩ và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nội soi hậu môn là một thủ thuật không quá phức tạp, an toàn và mang lại nhiều lợi ích trong việc phát hiện bệnh trĩ nội giai đoạn đầu.
Thông thường, quy trình nội soi hậu môn thường diễn ra như sau:
- Bước 1 Chuẩn bị trước nội soi: Bệnh nhân có thể được yêu cầu làm sạch ruột trước khi thực hiện thủ thuật, thường bằng cách sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thụt rửa để loại bỏ phân trong trực tràng, giúp quá trình nội soi diễn ra dễ dàng và chính xác hơn.
- Bước 2 Thực hiện thủ thuật nội soi: Bác sĩ sử dụng ống nội soi đưa vào hậu môn của bệnh nhân, sau đó di chuyển ống để kiểm tra các tĩnh mạch và mô bên trong. Quá trình này thường kéo dài khoảng 5-10 phút. Đối với một số người bệnh nhạy cảm, bác sĩ có thể sử dụng thuốc gây tê cục bộ để làm giảm khó chịu trong quá trình nội soi.
- Bước 3 Nhận kết quả nội soi và chẩn đoán: Qua hình ảnh từ ống nội soi, bác sĩ sẽ xác định vị trí, kích thước và mức độ phát triển của các búi trĩ. Với trĩ giai đoạn đầu, các búi trĩ thường nhỏ, chưa sa ra ngoài và còn nằm hoàn toàn bên trong trực tràng. Bác sĩ có thể đánh giá bệnh trĩ thuộc giai đoạn nào (1, 2, 3 hay 4), từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Xem thêm : Hình ảnh bệnh trĩ qua từng giai đoạn và cách phân biệt
Biện pháp điều trị bệnh trĩ ở giai đoạn đầu an toàn, hiệu quả
Để điều trị triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu, các bác sĩ thường khuyến khích điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật. Trừ những trường hợp đặc thù bác sĩ mới chỉ định phẫu thuật cắt bỏ búi trĩ. Cụ thể các biện pháp được khuyến khích thực hiện trong giai đoạn đầu của bệnh bao gồm:
Điều chỉnh chế độ ăn uống – phương pháp tự nhiên hiệu quả
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh trĩ. Bệnh trĩ thường liên quan mật thiết đến tình trạng táo bón và áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn, do đó, việc điều chỉnh thực đơn hàng ngày sẽ giúp giảm tải cho khu vực này.
1. Tăng cường bổ sung chất xơ
Chất xơ giúp làm mềm phân, kích thích nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón, nguyên nhân hàng đầu gây bệnh trĩ. Do đó, để giảm nhanh các triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu, người bệnh nên bổ sung các loại rau xanh (rau cải, rau chân vịt), trái cây (chuối, táo, lê), và các loại hạt (ngũ cốc nguyên hạt, hạt chia, hạt lanh).
Ngoài chất xơ, các loại thực phẩm giàu nước như dưa chuột, cần tây, cam, dưa hấu cũng giúp duy trì độ ẩm cho phân, làm quá trình đi đại tiện dễ dàng hơn.
2. Uống đủ nước
Uống đủ nước mỗi ngày không chỉ giúp cải thiện hệ tiêu hóa mà còn làm mềm phân và giảm áp lực khi đi đại tiện. Người bệnh trĩ nên uống ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày. Ngoài nước lọc, bạn có thể bổ sung thêm nước ép trái cây tự nhiên hoặc trà thảo mộc để hỗ trợ tiêu hóa.
3. Tránh xa các thực phẩm xấu
Đồ ăn nhanh, thực phẩm chiên rán, đồ ăn cay, nhiều dầu mỡ và các sản phẩm từ sữa có thể gây ra tình trạng táo bón, làm cho bệnh trĩ trở nên nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó, các chất kích thích, đồ có chứa caffeine cũng khiến bệnh trĩ phát triển nhanh nên hãy tránh xa những loại đồ uống này.
Điều trị bằng thuốc – biện pháp giảm nhanh các triệu chứng
Điều trị bệnh trĩ nhẹ bằng thuốc là một phương pháp phổ biến và hiệu quả, đặc biệt trong giai đoạn đầu của bệnh, khi các triệu chứng chưa quá nghiêm trọng. Mục tiêu của việc dùng thuốc là giảm các triệu chứng khó chịu như đau, ngứa, chảy máu và viêm nhiễm, đồng thời ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn. Dưới đây là chi tiết về các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị bệnh trĩ nhẹ.
1. Sử dụng thuốc bôi hoặc thuốc đặt hậu môn
Điều trị bệnh trĩ giai đoạn đầu bằng thuốc bôi hoặc thuốc đặt hậu môn là một trong những phương pháp hiệu quả, an toàn được nhiều người tìm đến. Công dụng của thuốc thường là giúp làm giảm triệu chứng đau rát, ngứa ngáy, sưng viêm, và giúp búi trĩ co lại.
- Thuốc bôi: Các loại thuốc mỡ chứa hydrocortisone, lidocaine, hoặc các hoạt chất giảm viêm, giảm đau được dùng để bôi trực tiếp lên vùng bị ảnh hưởng. Thuốc bôi sẽ làm dịu tình trạng sưng đau và ngứa, giúp tĩnh mạch co lại.
- Thuốc đặt hậu môn: Các viên đạn đặt hậu môn chứa hydrocortisone hoặc các thành phần chống viêm khác có thể được sử dụng hàng ngày để giảm viêm nhiễm và làm co búi trĩ.
Lưu ý: Thuốc hydrocortisone có thể giúp giảm ngứa và sưng, nhưng không nên sử dụng liên tục trong thời gian dài vì có thể làm mỏng da vùng hậu môn, dễ gây kích ứng.
2. Sử dụng thuốc giảm đau và kháng viêm
Trong giai đoạn đầu của bệnh trĩ, các loại thuốc giảm đau có thể giúp làm dịu các triệu chứng khó chịu như đau, sưng và ngứa. Tuy nhiên, việc điều trị cần kết hợp với thay đổi lối sống và các biện pháp hỗ trợ khác để đạt hiệu quả tốt nhất.
Một số loại thuốc giảm đau thường được sử dụng trong giai đoạn đầu của bệnh bao gồm paracetamol, Ibuprofen hoặc Aspirin. Trong đó Ibuprofen và Aspirin chống chỉ định với người bệnh có vấn đề liên quan đến dạ dày vì có thể gây viêm loét dạ dày hoặc gây chảy máu.
3. Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs)
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) cũng là một nhóm thuốc phổ biến trong điều trị bệnh trĩ. Tuy nhiên, NSAIDs không điều trị trực tiếp nguyên nhân của bệnh trĩ mà chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng khó chịu liên quan đến tình trạng viêm và đau nhờ khả năng làm giảm áp lực lên tĩnh mạch, ngăn ngừa tĩnh mạch tiếp tục giãn nở khiến búi trĩ to hơn.
Xem thêm : Tư vấn bệnh trĩ : Chuyên gia giải đáp thắc mắc cho bạn
Thực hiện các thủ thuật – dành cho các trường hợp đặc biệt
Điều trị bệnh trĩ giai đoạn đầu bằng can thiệp ngoại khoa thường được xem là phương án sau cùng khi các biện pháp điều trị nội khoa (sử dụng thuốc, điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống) không mang lại hiệu quả, hoặc khi bệnh có dấu hiệu tiến triển nhanh chóng. Tuy nhiên, đối với các trường hợp trĩ nhẹ, các phương pháp ngoại khoa không đòi hỏi sự can thiệp phẫu thuật phức tạp mà thường là các thủ thuật ít xâm lấn, giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi mà không phải nghỉ dưỡng dài ngày.
1. Thắt búi trĩ bằng vòng cao su
Thắt búi trĩ bằng vòng cao su là một phương pháp điều trị bệnh trĩ, đặc biệt hiệu quả ở các giai đoạn đầu (độ I và II). Phương pháp này sử dụng một vòng hoặc sợi cao su để thắt chặt đáy búi trĩ, nhằm ngăn chặn lưu lượng máu đến nuôi dưỡng búi trĩ, khiến nó dần teo lại và rụng đi.
2. Tiêm xơ búi trĩ
Đây là một phương pháp điều trị bệnh trĩ thích hợp cho các trường hợp trĩ ở giai đoạn nhẹ và trung bình. Phương pháp này hoạt động bằng cách tiêm một loại dung dịch hóa học vào các búi trĩ nhằm làm co và xơ hóa búi trĩ, khiến chúng dần teo lại và bị hấp thụ bởi cơ thể.
3. Sóng cao tần HCPT II
Là một phương pháp điều trị bệnh trĩ tiên tiến, sử dụng công nghệ sóng cao tần để cắt và làm đông mạch máu búi trĩ một cách an toàn và ít xâm lấn. Đây là phương pháp hiện đại, được áp dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý về hậu môn – trực tràng, đặc biệt là bệnh trĩ, nhờ khả năng loại bỏ búi trĩ một cách nhanh chóng mà không gây tổn thương lớn đến các mô xung quanh. Phương pháp này thường có thể áp dụng với tất cả các cấp độ của trĩ nên những trường hợp trĩ ở giai đoạn đầu nếu bắt buộc phải can thiệp thủ thuật thì thường được chỉ định điều trị bằng phương pháp này do độ xâm lấn ít, an toàn và hồi phục nhanh.
Triệu chứng bệnh trĩ giai đoạn đầu thường không gây ra nhiều khó chịu, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nó có thể phát triển thành các giai đoạn nặng hơn. Vì vậy, nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh trĩ từ giai đoạn đầu và thực hiện các biện pháp phòng ngừa có thể giúp bạn kiểm soát bệnh tốt hơn. Hãy liên hệ hotline 0243.9656.999 nếu phát hiện có triệu chứng bệnh để được các chuyên gia tại Đa khoa Quốc tế Cộng đồng hỗ trợ nhé.
Trả lời