Bệnh trĩ là bệnh gì chắc hẳn là vấn đề quan tâm của nhiều người. Là bệnh lý ở hậu môn trực tràng có tỷ lệ người mắc cao, ở Việt Nam có đến 55% dân số mắc trĩ. Bài viết dưới đây là thông tin về bệnh trĩ bệnh học, tìm hiểu về bệnh trĩ, nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa giúp mọi người có thêm kiến thức về bệnh lý này.
Bệnh trĩ là bệnh gì?
Bệnh trĩ (bệnh danh trĩ theo y học cổ truyền còn gọi là hạ trĩ) hình thành do sự gia tăng áp lực thường xuyên như rặn đại tiện, táo bón…kèm theo ứ máu dẫn đến sa giãn tạo các búi trĩ trong/ ngoài ống hậu môn. Ngoài ra, tuổi càng cao, cấu trúc mô liên kết nâng đỡ hậu môn càng suy yếu khiến búi trĩ tụt dần khỏi hậu môn gây sa trĩ.
Trĩ được phân loại thành trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp. Để phân biệt các dạng trĩ sẽ dựa vào vị trí xuất hiện cũng như triệu chứng gặp phải, cụ thể:
- Trĩ nội: Các búi trĩ nội nằm hoàn toàn bên trong ống hậu môn khi hình thành, ban đầu người bệnh chỉ thấy đi ngoài ra máu, búi trĩ sa dần xuống hậu môn gây cộm vướng, chảy dịch ngứa ngáy, đau rát.
- Trĩ ngoại: Các búi trĩ ngoại nằm bên ngoài ống hậu môn, dưới da hậu môn. Do xuất hiện ở vị trí nhiều dây thần kinh cảm giác nên trĩ ngoại gây đau đớn ngay từ đầu, chảy dịch gây ngứa ngáy viêm nhiễm, búi trĩ lớn dần hình thành khối lớn cùng các đám rối tĩnh mạch ngoằn ngoèo.
- Trĩ hỗn hợp: Sự xuất hiện đồng thời của cả trĩ nội và trĩ ngoại. Búi trĩ nội bị sa xuống hậu môn kết dính với trĩ ngoại bên ngoài tạo thành các búi trĩ hỗn hợp khiến việc điều trị trở nên phức tạp và khó khăn hơn.
Nguyên nhân bị bệnh trĩ do đâu?
Các đám rối tĩnh mạch hậu môn có khuynh hướng sa giãn khi gặp áp lực, có thể bị sung huyết, sưng phồng lên. Những nguyên nhân chủ yếu gây bệnh trĩ cần đặc biệt lưu ý bao gồm:
- Táo bón mạn tính hoặc bị tiêu chảy kéo dài.
- Thói quen rặn mạnh khi đại tiện làm gia tăng áp lực lên hậu môn trực tràng, tăng nguy cơ sa giãn tĩnh mạch hậu môn dẫn đến bệnh trĩ.
- Thói quen ngồi lâu khi đại tiện, xem điện thoại, đọc báo…cũng làm gia tăng áp lực vùng hậu môn.
- Béo phì hoặc quá trình mang thai, sinh thường cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh trĩ.
- Chế độ ăn uống thiếu chất xơ gây táo bón kéo dài, phân cứng khiến bệnh nhân phải cố gắng rặn mạnh gây sa giãn tĩnh mạch hậu môn.
- Uống ít nước, lười uống nước khiến cơ thể thiếu nước, phân khô cứng dễ gặp tình trạng táo bón.
Đối tượng dễ bị bệnh trĩ là ai?
Bệnh trĩ có thể gặp phải ở mọi đối tượng, không phân biệt trẻ tuổi hay người già. Tuy nhiên trong những năm gần đây, bệnh trĩ đang có xu hướng trẻ hoá, những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh trĩ bao gồm:
- Người làm việc văn phòng, phải ngồi nhiều hoặc những người có đặc thù công việc lao động nặng hoặc đứng/ ngồi lâu một chỗ như công nhân khuân vác, nhân viên bán hàng, tài xế lái xe, thợ may…làm gia tăng áp lực lên ổ bụng, cản trở tuần hoàn máu đến hậu môn.
- Người béo phì thừa cân
- Phụ nữ có thai và sau sinh thường.
- Người bị táo bón mãn tính.
- Người già có hệ thống tĩnh mạch hậu môn suy yếu cũng dễ mắc bệnh trĩ
- Người mắc các vấn đề đường ruột như táo bón, tiêu chảy hay các vấn đề về hậu môn trực tràng.
Xem thêm: Tìm hiểu về bệnh trĩ và các cấp độ trĩ ngoại
Nhận biết triệu chứng bệnh trĩ như thế nào?
Các triệu chứng bị bệnh trĩ có thể dễ dàng nhận biết, nhất là khi búi trĩ đã sa ra ngoài hậu môn. Vậy cụ thể những triệu chứng bệnh trĩ là như thế nào?
- Đại tiện ra máu tươi: Đây là triệu chứng sớm nhất của bệnh trĩ đặc biệt là trĩ nội. Số lượng máu tuỳ thuộc vào cấp độ bệnh trĩ, máu có thể dính trên phân hay giấy vệ sinh ở bệnh trĩ nhẹ hoặc có thể chảy thành giọt/ thành tia khi mắc bệnh trĩ nặng.
- Sa búi trĩ: Búi trĩ phát triển về kích thước và sa dần ra ngoài hậu môn. Ban đầu búi trĩ có thể tự co vào, theo thời gian không được khắc phục sẽ sa hẳn xuống hậu môn phải dùng tay để nhét vào, thậm chí ở cấp độ nặng không thể nhét vào trong được dù có tác động lực.
- Ngứa và kích thích vùng hậu môn do tình trạng chảy dịch liên tục từ búi trĩ. Bệnh nhân dễ gặp tình trạng viêm nhiễm hậu môn, ở phụ nữ viêm nhiễm lây lan sang vùng sinh dục gây các bệnh viêm nhiễm phụ khoa.
- Đau rát, cộm vướng khó chịu ở hậu môn do búi trĩ sa dần xuống hậu môn, gây cản trở đại tiện và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.
Ngoài ra, triệu chứng bệnh trĩ còn phụ thuộc vào vị trí xuất hiện búi trĩ:
- Trĩ ngoại gây khó chịu hơn do vùng da trên búi trĩ bị tổn thương, kích thích. Trường hợp nặng, trĩ ngoại huyết khối hình thành gây ra những cơn đau đột ngột, dữ dội. Bệnh nhân có thể sờ hoặc quan sát thấy khối nhô lên ngoài rìa hậu môn, chảy dịch liên tục gây ngứa rát.
- Trĩ nội thường không đau ngay cả khi chảy máu do búi trĩ nằm trong ống hậu môn. Bệnh nhân thấy máu đỏ tươi thấm trên giấy vệ sinh, không thể cảm nhận được búi trĩ nên hiếm khi gây khó chịu. Khi đại tiện, phân ma sát với bề mặt búi trĩ gây chảy máu. Búi trĩ nội bị sa kèm theo dịch nhầy gây ngứa ngáy, đau rát.
Bị bệnh trĩ có nguy hiểm không?
Bệnh trĩ không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, hơn nữa lại xuất hiện ở khu vực nhạy cảm nên nhiều người chần chừ không dám đi khám. Bệnh trĩ để càng lâu càng gây ra nhiều nguy hiểm, ảnh hưởng đến cả sinh hoạt hàng ngày và sức khỏe người bệnh.
- Thiếu máu: Trĩ chảy máu kéo dài có thể gây ra tình trạng cơ thể thiếu máu, lâu ngày gây thiếu máu mạn tính, cơ thể xanh xao, dễ mệt mỏi, sút cân, ngất xỉu.
- Ung thư hậu môn trực tràng: biến chứng nguy hiểm và nặng nề nhất do bệnh trĩ. Búi trĩ tổn thương viêm nhiễm cùng với môi trường hậu môn dễ bị vi khuẩn tấn công có thể tiến triển tế bào ung thư ác tính, gây ung thư hậu môn trực tràng.
- Sa nghẹt búi trĩ: Búi trĩ sa chèn ép khiến mạch máu cung cấp cho búi trĩ tắc nghẽn gây tình trạng đau đớn dữ dội. Đặc biệt, khi ấn nhẹ cảm thấy lộm cộm do xuất hiện cục máu đông.
- Tắc mạch trĩ: Hiện tượng hình thành cục máu đông trong lòng mạch búi trĩ gây biến chứng tắc mạch. Với tắc mạch trĩ ngoại, vùng rìa hậu môn thấy khối phồng màu xanh đau rát khi sờ vào; tắc mạch trĩ nội gây đau và cộm trong sâu, triệu chứng không quá rầm rộ như trĩ ngoại.
- Viêm nhiễm hoại tử hậu môn: Búi trĩ chảy dịch liên tục kèm theo máu và sự tấn công của vi khuẩn rất dễ bị viêm nhiễm. Viêm da quanh hậu môn, viêm khe, viêm nhú giữa các búi trĩ bị loét dẫn đến triệu chứng ngứa ngáy và nóng rát.
Xem thêm: Tìm hiểu về hiện tượng trĩ ngoại chảy máu
Cách điều trị bệnh trĩ như thế nào?
Các bác sĩ chuyên khoa cho biết, bệnh trĩ sẽ không thể khỏi được nếu không điều trị. Việc chần chừ chỉ càng khiến triệu chứng bệnh thêm trầm trọng, nhanh chóng gây ra các biến chứng nặng nề với sức khỏe. Vậy cách điều trị bệnh trĩ hiệu quả là gì?
Dựa vào tình trạng bệnh, cấp độ bệnh cũng như các triệu chứng, biến chứng đã xuất hiện mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chữa trĩ phù hợp và hiệu quả. Bệnh nhân cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định, không tự ý bỏ dở điều trị tránh ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị trước đó.
1. Cách điều trị bệnh trĩ bằng nội khoa
Thuốc chữa bệnh trĩ thường là thuốc đặt hậu môn, thuốc uống, thuốc bôi có công dụng kháng viêm, giảm đau, cầm máu, thuốc làm bền thành mạch, thuốc nhuận tràng. Thường được bác sĩ chỉ định với trường hợp trĩ độ 1-2, triệu chứng còn nhẹ chưa gây ra ảnh hưởng đến sinh hoạt cũng như sức khoẻ.
Bên cạnh việc điều trị nội khoa bảo tồn, để nhanh chóng cải thiện các triệu chứng bệnh trĩ, bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn về cách ăn uống sinh hoạt hàng ngày cho bệnh nhân:
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học giàu chất xơ từ rau xanh, hoa quả, bột mì hay ngũ cốc nguyên hạt. Đồng thời tăng cường bổ sung chất làm mềm phân, uống nhiều nước để chống táo bón.
- Để hạn chế tình trạng sa búi trĩ, người bệnh nên tránh việc rặn mạnh khi đi đại tiện; không ngồi đại tiện quá lâu để tránh làm gia tăng áp lực lên hậu môn.
- Ngâm hậu môn với nước ấm từ 2-3 lần/ ngày, mỗi lần khoảng 10-15 phút. Bên cạnh đó, người bệnh có thể dùng thuốc đặt hậu môn, thuốc làm bền thành mạch theo chỉ định bác sĩ.
- Đại tiện ra máu không hẳn chỉ do bệnh trĩ, mà còn có thể là dấu hiệu sớm cảnh báo ung thư đại trực tràng. Do đó, việc thăm khám chuyên khoa là bắt buộc, nội soi hậu môn trực tràng nhằm loại trừ nguy cơ ung thư.
- Hiện nay, trên thị trường tràn lan rất nhiều loại thuốc điều trị trĩ, gồm thuốc uống, thuốc bôi, viên đạn…Nhìn chung, các loại thuốc này chỉ giúp giảm đau, cầm máu và giảm nhẹ triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra. Một số loại thuốc chữa trĩ phổ biến như Proctolog, Daflon, Grinkor Fort.
- Chữa bệnh trĩ bằng đông y cũng là phương pháp được nhiều người áp dụng. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này khá chậm và không thể giúp loại bỏ hoàn toàn búi trĩ. Do đó, vẫn cần thăm khám y tế để tìm ra hướng điều trị phù hợp nhất.
2. Cách điều trị bệnh trĩ bằng thủ thuật ngoại khoa
Các thủ thuật điều trị bệnh trĩ thường được áp dụng với các trường hợp bệnh trĩ cấp độ nhẹ đến trung bình. Tuy nhiên, các thủ thuật chữa trĩ cần được thực hiện tại các cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để tránh gặp phải các biến chứng, hệ luỵ đáng tiếc.
- Phương pháp thắt trĩ bằng vòng cao su
Áp dụng cho trĩ nội độ 1-2 và không chỉ định với trĩ ngoại. Bác sĩ sẽ thông báo với bệnh nhân về khả năng chảy máu nhẹ 6-10 ngày sau khi búi trĩ rụng xuống. Nếu xảy ra tình trạng đau đớn, sốt, bí tiểu, chảy máu kéo dài, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay để loại trừ khả năng bị biến chứng nhiễm trùng vùng đáy chậu.
- Tiêm xơ búi trĩ
Cách chữa bệnh trĩ áp dụng cho trĩ độ 1-2, đặc biệt là bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch hay đang mắc các bệnh lý đông máu.
Bác sĩ tiến hành tiêm dưới lớp niêm mạc búi trĩ, bơm một lượng 1-2 chất làm xơ (phenol 5%, urea hydrochloride, quinine, polidocanol hoặc natri tetradecyl sulfate)
3. Cách điều trị bệnh trĩ bằng phẫu thuật cắt trĩ
Phương pháp cắt bỏ triệt để cả trĩ nội và trĩ ngoại, thường được chỉ định với các trường hợp bao gồm:
- Trĩ độ 3-4 triệu chứng nặng nề, búi trĩ sa ra ngoài hậu môn không thể tự co lại được, gây cản trở sinh hoạt hàng ngày.
- Trĩ huyết khối trong búi trĩ ngoại gây tắc mạch.
- Búi trĩ chảy nhiều máu đã điều trị nội khoa hoặc điều trị bằng thủ thuật thất bại.
Nhắc đến phẫu thuật cắt trĩ, nhiều người thường lo lắng và lựa chọn không mổ vì sợ đau, sợ nằm viện, sợ lâu hồi phục, sợ biến chứng, sợ tốn kém chi phí. Tuy nhiên, hiện nay có nhiều phương pháp cắt trĩ ít đau, hiệu quả cao và không cần nằm viện lâu nên bạn không nên quá lo lắng.
Một số phương pháp phẫu thuật cắt trĩ được áp dụng phổ biến tại các cơ sở y tế hiện nay như:
- Phẫu thuật kinh điển Milligan Morgan
Phương pháp cắt trực tiếp búi trĩ cho hiệu quả với bệnh trĩ nội độ 3-4, trĩ hỗn hợp hoặc bệnh trĩ đã biến chứng. Tuy nhiên do cắt trực tiếp từng búi trĩ lại mổ hở nên thường tạo ra vết mổ lớn, gây đau đớn và chảy máu kéo dài do làm mất lớp đệm hậu môn và can thiệp trực tiếp gây tác động lên đầu mút thần kinh hậu môn.
- Cắt trĩ bằng sóng cao tần HCPT II
Được đánh giá là phương pháp động phá mới cắt trĩ không đau hiện nay. HCPT II tiến hành làm đông và thắt nút mạch máu, sử dụng dao điện nhằm loại bỏ búi trĩ hiệu quả, ít xâm lấn nên hạn chế được ảnh hưởng đến cơ thắt và lớp đệm hậu môn.
Quá trình cắt trĩ nhẹ nhàng, rất ít gây đau, cầm máu tốt, hạn chế các biến chứng sau mổ trĩ như hẹp hậu môn hay bị mất tự chủ đại tiện; không cần nằm viện, quá trình hồi phục nhanh chóng.
- Phẫu thuật Longo
Phương pháp sử dụng máy cắt đồng thời khâu nối đều là dụng cụ sử dụng một lần nên chi phí thực hiện khá cao. Phẫu thuật được thực hiện theo nguyên lý kéo búi trĩ trở lại vị trí bình thường, tiến hành cắt và khâu mạch máu nuôi dưỡng búi trĩ khiến chúng hoại tử và co lại.
Việc cắt và khâu trên khu vực ít cảm giác ống hậu môn nên phương pháp cắt trĩ ít gây đau sau phẫu thuật, bệnh nhân chỉ cần nằm viện 3-4 ngày, tỷ lệ tái phát thấp.
- Khâu treo triệt mạch trĩ THD
Chỉ định với bệnh nhân trĩ nội độ 1-3, tiến hành cắt đứt nguồn nuôi dưỡng búi trĩ bằng cách chặn động mạch dưới niêm mạc khiến cho các búi trĩ bị teo nhỏ lại.
Phương pháp cắt trĩ sử dụng thiết bị siêu âm Doppler nhằm định vị các động mạch trĩ, tiến hành thắt các động mạch này bằng chỉ khâu. Búi trĩ bị sa được cố định trong ống hậu môn nhờ đường khâu vắt theo chiều dọc ống hậu môn, được đánh giá là phương pháp an toàn, ít gây đau đớn sau mổ.
Xem thêm: Trĩ ngoại hình ảnh thể hiện tình trạng bệnh qua từng giai đoạn
Cách phòng ngừa nguy cơ bị bệnh trĩ
Cách tốt nhất phòng ngừa bệnh trĩ là ngăn ngừa được tình trạng táo bón, giữ phân mềm để chúng có thể dễ dàng đào thải ra ngoài. Để phòng ngừa hiệu quả bệnh trĩ, bạn có thể tham khảo ngay một số biện pháp dưới đây:
- Tăng cường ăn nhiều chất xơ: Bổ sung rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, lúa mì, ngô, khoai, gạo lứt…có khả năng giúp làm mềm phân, nhuận tràng, tăng khối lượng phân.
- Uống nhiều nước: Mỗi ngày cần duy trì uống từ 7-8 ly nước cùng các chất lỏng khác để giúp làm mềm phân, chống táo bón.
- Duy trì thói quen đại tiện khoa học: Không rặn mạnh khi đi vệ sinh vì việc cố gắng rặn sẽ làm gia tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn và khiến búi trĩ càng sưng to hơn. Không nên xem điện thoại hay đọc sách báo khi đi đại tiện.
- Đi đại tiện ngay khi có nhu cầu, việc nhịn đại tiện có thể khiến niêm mạc trực tràng hấp thu hết nước trong phân, khi đó phân sẽ trở nên khô cứng và gây tình trạng táo bón.
- Thường xuyên vận động thể thao: Nên duy trì thói quen tập thể dục thể thao mỗi ngày để giảm áp lực lên vùng tĩnh mạch, duy trì vóc dáng khoẻ mạnh phòng ngừa béo phì.
- Không nên ngồi quá lâu: Việc ngồi quá lâu một chỗ sẽ làm gia tăng áp lực lên các đám rối tĩnh mạch hậu môn. Do đó nếu có đặc thù công việc phải ngồi/ đứng lâu, bạn nên đứng lên đi lại vận động thường xuyên.
Như vậy, bài viết trên đây đã giải đáp chi tiết như thế nào là bị bệnh trĩ cũng như cách điều trị bệnh hiệu quả hiện nay. Khi gặp các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh, cần nhanh chóng đi thăm khám chuyên khoa, không nên chần chừ chủ quan kéo dài bệnh gây biến chứng nguy hiểm. Để nhận tư vấn hay đặt lịch khám bệnh, liên hệ ngay về Phòng khám chữa bệnh trĩ với hotline tư vấn là 0243.9656.999 để bác sĩ giải đáp nhanh chóng.
Trả lời