Có nhiều nguyên nhân ngứa hậu môn mặc dù đây là một tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải nhưng không rõ nguyên nhân xuất phát từ đâu. Đây có thể là một hiện tượng sinh lý bình thường, không nguy hiểm nhưng cũng có thể là biểu hiện của những bệnh lý nghiêm trọng tiềm ẩn mà người bệnh đang phải đối mặt. Vậy, tình trạng ngứa hậu môn có thực sự nguy hiểm hay không? Việc tìm hiểu vấn đề này là cách tốt nhất để mọi người có thể ngăn ngừa và điều trị bệnh một cách an toàn và hiệu quả.
Ngứa hậu môn là biểu hiện gì ?
Trước khi tìm hiểu nguyên nhân ngứa hậu môn, chúng ta cần nắm rõ ngứa hậu môn là gì? Theo chia sẻ từ bác sĩ CKII Trịnh Tùng – Phụ trách chuyên môn về hậu môn trực tràng tại phòng khám Đa khoa Quốc tế Cộng Đồng, cho biết rằng hậu môn là phần cuối của hệ tiêu hóa nối với ruột già, có chức năng đào thải phân và các chất thải ra ngoài cơ thể. Tình trạng ngứa hậu môn xảy ra khi vùng da xung quanh hậu môn bị kích thích bởi các tác nhân như vi khuẩn gây bệnh hoặc phản ứng dị ứng với hóa chất, khiến người bệnh cảm thấy ngứa ngáy khó chịu và có xu hướng dùng tay để gãi để giảm bớt cảm giác ngứa.
Thông thường, ngứa hậu môn không phải là một bệnh lý mà chỉ là hiện tượng sinh lý thường gặp tại khu vực này, gây ra cảm giác phiền phức. Thậm chí trường hợp ngứa nhiều sẽ gây khó chịu, ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Nếu ngứa hậu môn là hiện tượng sinh lý bình thường, nó sẽ chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và tự hết khi chúng ta chú ý đến việc giữ cho khu vực này sạch sẽ và khô ráo. Nhưng nếu tình trạng ngứa kéo dài và kèm theo các triệu chứng bất thường khác, có thể đây là dấu hiệu của một số bệnh lý liên quan đến hậu môn trực tràng mà người bệnh gặp phải.
Ngứa hậu môn có thể xảy ra vào ban ngày hoặc ban đêm, thậm chí ngay sau khi đi vệ sinh hoặc bất cứ lúc nào. Tình trạng này khiến cho vùng da xung quanh và bên trong hậu môn trở nên nhạy cảm và tổn thương, gây khó chịu cho người mắc. Vì vậy, việc xác định nguyên nhân là rất cần thiết để có thể thực hiện các biện pháp điều trị hợp lý.
Có những nguyên nhân ngứa hậu môn nào thường gặp ở nhiều người?
Các chuyên gia về hậu môn trực tràng cho rằng nguyên nhân ngứa hậu môn có thể được chia thành các nguyên nhân sinh lý và bệnh lý. Mọi người nên nhận thức được những nguyên nhân này để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Dưới đây là một số nguyên nhân có thể khiến vùng hậu môn bị kích thích và gây ngứa, bao gồm:
1. Ngứa hậu môn do nguyên nhân sinh lý
Ngứa hậu môn là hiện tượng phổ biến ở nhiều người, không phụ thuộc vào tuổi tác hay giới tính. Có hai nguyên nhân chính là sinh lý và bệnh lý, trong đó nguyên nhân sinh lý thường đơn giản hơn.
Vệ sinh không đúng cách :
Vệ sinh vùng hậu môn rất cần thiết vì đây là khu vực chịu trách nhiệm loại bỏ chất thải của cơ thể, nên chứa nhiều vi khuẩn. Nếu không giữ gìn sạch sẽ vùng này, nhất là sau khi đại tiện, vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng có thể tích tụ và phát triển gây viêm nhiễm, dẫn đến cảm giác ngứa ngáy, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
Dị ứng với hóa chất :
Sử dụng quá nhiều sản phẩm vệ sinh hoặc xà phòng tắm có chứa chất tẩy rửa mạnh có thể làm cho da quanh khu vực hậu môn trở nên nhạy cảm và gây khó chịu.
Dị ứng liên quan đến thực phẩm :
Một số món ăn như thực phẩm cay, đồ uống có cồn, cà phê, các món chiên có nhiều dầu mỡ, hải sản, thực phẩm tanh và đồ uống có ga… nếu tiêu thụ nhiều có thể kích thích và gây ngứa quanh hậu môn.
Đồ lót :
Việc thường xuyên mặc đồ lót quá chật hoặc từ chất liệu tổng hợp có thể khiến vùng kín không thoải mái, khó thoát mồ hôi và giữ ẩm, đây là nguyên nhân dẫn đến ngứa ngáy hậu môn. Mọi người nên tránh mặc đồ lót ẩm ướt hoặc quá chật để phòng ngừa ngứa.
Tình trạng tiêu hóa :
Nếu chúng ta gặp phải vấn đề táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài cũng có thể dẫn đến cảm giác ngứa ngáy cả bên trong và bên ngoài khu vực hậu môn. Lau rửa quá nhiều hoặc để hậu môn tiếp xúc với nước thường xuyên cũng có thể gây kích ứng, dẫn đến ngứa.
Để giải quyết vấn đề ngứa ở vùng hậu môn do nguyên nhân sinh lý, mọi người cần chú ý điều chỉnh những thói quen xấu thành những thói quen tốt, đồng thời giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ để tình trạng ngứa ngáy có thể được cải thiện.
2. Ngứa vùng hậu môn do nguyên nhân bệnh lý
Ngoài những nguyên nhân ngứa hậu môn do sinh lý đã nêu, việc ngứa hậu môn kéo dài có thể là dấu hiệu cho thấy một số bệnh lý mà người bệnh đang mắc phải, chẳng hạn như:
Bệnh trĩ :
Đây là tình trạng phổ biến xảy ra ở khu vực hậu môn – trực tràng do sự giãn nở của các tĩnh mạch trong ống hậu môn. Sự hình thành của các búi trĩ làm cho người bệnh cảm thấy ngứa ngáy ở hậu môn, đau đớn khi đi đại tiện và thậm chí có thể gặp phải tình trạng chảy máu hậu môn hoặc đại tiện có máu.
Ngoài ra, người bệnh có thể cảm thấy ngứa ở vùng hậu môn sau khi thực hiện phẫu thuật trĩ, vì trong quá trình hồi phục, vết thương có thể tạo ra lớp da non, khiến cho những tế bào mới phát triển tạo ra cảm giác ngứa ngáy.
Nứt kẽ hậu môn :
Sự hình thành của những vết nứt hoặc rách nhỏ ở da hoặc lớp niêm mạc xung quanh hậu môn, thường do viêm hoặc táo bón kéo dài, có thể khiến bệnh nhân cảm thấy đau, rát và ngứa, cùng với hiện tượng chảy máu khi đại tiện. Nứt kẽ hậu môn nếu để lâu, gãi mạnh có thể khiến người bệnh bị nhiễm trùng, lâu dần có thể hình thành ổ áp xe hoặc rò hậu môn.
Rò hậu môn :
Khi các tuyến hậu môn bị nhiễm khuẩn kéo dài sẽ dẫn đến sự hình thành của các lỗ rò, làm cho chất lỏng và phân bị rò rỉ ra ngoài, gây đau đớn, kích ứng da, và tạo cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Nếu bệnh nhân mắc ung thư, bị chấn thương ở hậu môn, mắc bệnh Crohn hoặc tiếp xúc với bức xạ, nguy cơ nhiễm trùng và hình thành lỗ rò hậu môn sẽ tăng cao.
Nhiễm trùng hậu môn :
Sự tấn công của nấm, trùng roi, ký sinh trùng, tụ cầu khuẩn, và liên cầu khuẩn vào hậu môn sẽ dẫn đến viêm nhiễm, gây ra phát ban, nổi mẩn đỏ và ngứa ngáy quanh khu vực này. Đây là nguyên nhân gây ngứa hậu môn phổ biến nhất thường kèm theo các dấu hiệu khó chịu như đau rát vùng hậu môn, hậu môn chảy mủ, có mùi hôi, khó chịu kéo dài thậm chí có trường hợp sốt, mệt mỏi.
Mụn cóc sinh dục :
Vi khuẩn HPV là nguyên nhân gây ra bệnh mụn rộp sinh dục, hay còn gọi là sùi mào gà, bệnh này chủ yếu lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn. Sự xuất hiện của mụn cóc sinh dục trong và ngoài hậu môn có thể lan tới vùng sinh dục, khiến người bệnh cảm thấy ngứa ngáy khó chịu, đặc biệt gây ngứa hậu môn sau khi quan hệ. Nếu không được điều trị kịp thời, mụn cóc sinh dục có thể dẫn đến ung thư hậu môn.
Do giun kim :
Giun kim là một loại ký sinh trùng có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều cách khác nhau, chủ yếu do ăn phải thực phẩm bẩn chứa trứng giun hoặc từ việc trẻ nhỏ có thói quen cho tay vào miệng. Hiện tượng giun kim thường thấy nhiều hơn ở trẻ em so với người lớn, gây ngứa hậu môn ở trẻ em và có thể gây ngứa vào ban đêm khi giun cái di chuyển xuống hậu môn để đẻ trứng.
Bệnh ghẻ :
Ghẻ là một bệnh lý ngoài da thường gặp do một loại ký sinh trùng sống trên da gây ra. Chúng cư trú trong lớp sừng của thượng bì, hoạt động vào ban đêm và đẻ trứng ban ngày. Bệnh ghẻ lây lan chủ yếu thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với người mắc bệnh, như da kề da, ngủ chung, hoặc sử dụng chung quần áo và chăn màn.
Các bệnh da liễu/viêm da tiếp xúc
Các tình trạng như viêm da cơ địa, vảy nến, eczema, chàm, á sừng… có thể làm khô da và làm tăng tiết bã nhờn, gây ngứa. Đây là trường hợp do phản ứng dị ứng hoặc tổn thương da do tiếp xúc với những yếu tố như xà phòng tắm, dung dịch vệ sinh, hoặc hóa chất, dẫn đến kích ứng và ngứa ngáy ở vùng hậu môn.
Khi mắc viêm da tiếp xúc, người bệnh sẽ cảm nhận vùng da quanh hậu môn bị sưng đỏ, ngứa và xuất hiện các mụn nước nhỏ. Những mụn này sẽ vỡ ra, để lại các vết loét và gây cảm giác đau rát.
Phụ nữ bị ngứa quanh hậu môn sau khi sinh :
Sau khi sinh, nhiều phụ nữ có thể gặp phải tình trạng ngứa quanh hậu môn, điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân như thay đổi hormone, vệ sinh không sạch sẽ, hoặc lạm dụng các sản phẩm vệ sinh và chất tẩy rửa khiến vùng da này bị kích ứng dẫn đến cảm giác ngứa ngáy và nóng rát.
Sau khi sinh, phụ nữ có nguy cơ cao mắc các vấn đề như nứt kẽ hậu môn, viêm nhiễm, bệnh trĩ, nấm hoặc áp xe hậu môn, vì vậy cần chú ý hơn đến sức khỏe vùng này.
Bệnh sa trực tràng :
Các chuyên gia về hậu môn trực tràng cho biết tình trạng sa trực tràng xảy ra khi một phần hoặc toàn bộ trực tràng bị sa xuống ngoài hậu môn, dẫn đến việc vùng này luôn có dịch tiết, gây ẩm ướt và ngứa ngáy. Người bệnh có thể gặp phải tình trạng táo bón, tiêu chảy hoặc chảy máu khi đi đại tiện.
Có khối u tại hậu môn :
Tại sao lại thường xuyên cảm thấy ngứa hậu môn? Sự hình thành của các khối u, dù là lành tính hay ác tính, cũng có thể gây ra hiện tượng ngứa. Bên cạnh đó, người bệnh có thể gặp tình trạng chảy máu khi đại tiện, sụt cân, cảm thấy mệt mỏi và chán ăn.
Tiêu chảy mãn tính :
Rối loạn tiêu hóa, chế độ ăn không an toàn, hoặc hội chứng kích thích ruột là những lý do làm cho nhiều người gặp phải tình trạng tiêu chảy. Nguyên nhân gây ngứa ở vùng hậu môn thường xuyên và tiêu chảy có thể khiến da niêm mạc ở khu vực này bị kích thích, gây tổn thương và dẫn đến viêm nhiễm, ngứa ngáy khó chịu.
Hơn nữa, việc đi vệ sinh thường xuyên làm cho phân cọ xát nhiều với hậu môn, điều này làm tăng khả năng gây ngứa ở khu vực này.
Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục :
Nam giới có quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt là quan hệ đồng giới, có nguy cơ mắc phải các bệnh lây qua đường tình dục như sùi mào gà, giang mai, lậu, mụn rộp sinh dục… cũng như nấm Candida, gây ra cảm giác ngứa, đau rát, tiết dịch và chảy máu khi đi đại tiện.
Các nguyên nhân gây ngứa hậu môn có nguy hiểm không ?
Vậy là mọi người đã hiểu nguyên nhân ngứa hậu môn có thể là dấu hiệu của vấn đề gì. Ngoài các triệu chứng bệnh lý như bệnh trĩ, mụn cóc sinh dục, nhiễm trùng ở hậu môn, rò rỉ hậu môn, nứt kẽ hậu môn… tình trạng ngứa ngáy còn có khả năng do việc người bệnh sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài, dẫn đến sự tiêu diệt các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, gây ra sự mất cân bằng vi sinh, từ đó dẫn đến tiêu chảy và nhiễm nấm.
Hơn nữa, những người bị mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường loại II, bệnh bạch cầu, ung thư hạch, suy thận, suy giảm chức năng gan, cường giáp, thiếu máu… cũng có thể gặp phải ngứa hậu môn. Tâm trạng lo âu và căng thẳng cũng làm tăng nguy cơ gặp vấn đề này.
Các bác sĩ chuyên khoa hậu môn trực tràng lưu ý rằng nếu tình trạng ngứa hậu môn kéo dài sẽ gây ra nhiều hệ lụy và ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe cũng như đời sống hàng ngày.
Khiến cho người bệnh phải trải qua nhiều căng thẳng tâm lý và vẻ khó chịu do ngứa ở vùng hậu môn gây ra, họ dễ trở nên cáu kỉnh.
Dẫn đến các vấn đề liên quan đến hậu môn và trực tràng như rách kẽ hậu môn, nhiễm trùng vùng hậu môn, áp xe tại hậu môn…
Vi khuẩn gây viêm nhiễm ở hậu môn có thể dễ dàng tấn công và thâm nhập sâu hơn, gây ra tình trạng nhiễm trùng máu, rối loạn tiêu hóa, và nhiễm trùng thứ phát.
Có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là hoại tử và cần phải phẫu thuật cắt bỏ hậu môn.
Tình trạng ngứa ở hậu môn làm cho người bệnh mất ngủ, cơ thể trở nên kiệt sức và sức khỏe suy giảm.
Ngứa hậu môn là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, nếu hiện tượng này kéo dài kèm theo những triệu chứng bất thường như chảy máu ở hậu môn hay đại tiện có máu, bệnh nhân cần nhanh chóng đến cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để được thăm khám và kiểm tra. Bác sĩ sẽ dựa trên nguyên nhân gây bệnh và tình trạng cụ thể của bệnh để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Người bị ngứa hậu môn nên làm gì để hết ngứa?
Theo các chuyên gia, để cải thiện tình trạng ngứa ở hậu môn, khi có dấu hiệu bệnh, bệnh nhân không nên chủ quan mà cần chủ động đi khám bác sĩ ngay.
- Nếu ngứa tại hậu môn do nguyên nhân sinh lý, bệnh nhân cần thay đổi thói quen sinh hoạt, vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ, tăng cường ăn nhiều rau xanh và chất xơ, đồng thời uống đủ nước hàng ngày.
- Nhúng vùng hậu môn vào nước muối ấm hàng ngày, mỗi lần khoảng từ 15 đến 20 phút, sau đó dùng khăn sạch để thấm khô. Phương pháp này sẽ giúp giảm cảm giác ngứa một cách hiệu quả và nhanh chóng.
- Rửa sạch lá nha đam tươi, cắt lấy phần gel bên trong và đắp lên vùng hậu môn. Trước khi thực hiện, hãy đảm bảo vùng hậu môn đã được vệ sinh sạch sẽ, giữ nha đam trên đó trong 20 phút rồi lấy ra và rửa lại bằng nước ấm. Ngoài ra, bạn có thể giã nhuyễn vài tép tỏi, sau đó chắt lấy nước và dùng bông gòn thấm vào hậu môn, giúp kháng viêm và giảm ngứa nhanh chóng.
- Khi cảm thấy ngứa ở hậu môn, tránh dùng tay để gãi vì có thể gây ra trầy xước và tổn thương cho vùng da nhạy cảm này. Nên hạn chế tiêu thụ thức ăn cay nóng, đồng thời không dùng nhiều bia, rượu, thuốc lá hoặc cà phê.
- Khi bị ngứa ở hậu môn, loại thuốc nào là nhanh chóng và hiệu quả nhất? Bên cạnh những biện pháp chăm sóc hậu môn tại nhà, người bị ngứa nên kết hợp sử dụng các loại thuốc bôi trị ngứa chứa thành phần hydrocortisone.
- Thêm vào đó, bạn cũng có thể dùng một số thuốc bôi có tác dụng kháng khuẩn như: Phenylmercuric nitrate, Oxyquinoline, Boric acid và Neomycin. Một vài loại thuốc đặt vào hậu môn có khả năng kháng khuẩn, chống viêm và giảm đau ngứa một cách hiệu quả.
Lưu ý: Trước khi sử dụng thuốc trị ngứa hậu môn, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để tránh những tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra.
Có nhiều nguyên nhân ngứa hậu môn, nên khi phát hiện thấy triệu chứng ngứa vùng hậu môn, bệnh nhân cần nhanh chóng đến bệnh viện chuyên khoa đáng tin cậy để kiểm tra và điều trị hoặc liên hệ qua số 0243. 9656. 999 để nhận tư vấn miễn phí.
Trả lời